Δευτέρα 26 Μαρτίου 2018

Οι δρόμοι της βροχής-Ελευθερία Χατζοπούλου


     Συγκινητικό και ανατρεπτικό σε κάποια σημεία το βιβλίο της Ελευθερίας Χατζοπούλου «Οι δρόμοι της βροχής» που ταξιδεύει τους αναγνώστες σε δρόμους γεμάτους πάθη, βάσανα, έρωτες, σφάλματα και ιστορικές στιγμές που με την ανεμπόδιστη δύναμή τους έπαιξαν ρόλο καταλυτικό στις ζωές των ηρώων. 

     Τον Οκτώβρη του ’22 η Γιασεμή και η γιαγιά Ασημίνα, η μόνη από την οικογένεια της νεαρής κοπέλας που βρίσκεται κοντά της καθώς οι γονείς της έχουν πεθάνει και ο μικρός της αδερφός βρίσκεται στο μέτωπο της Μικρά Ασίας, ετοιμάζονται, όπως όλος ο ελληνισμός της Θράκης, να εγκαταλείψουν οριστικά τις πατρώες εστίες. Η Μικρασιατική Καταστροφή και η συνθήκη των Μουδανιών έχουν τελεσίδικα ορίσει την απομάκρυνσή τους από την Ανατολική Ρωμυλία και την Ανδριανούπολη.
     Στον πυρετό των προετοιμασιών η Γιασεμή γυρίζει την σκέψη της πίσω και μας αφηγείται αναδρομικά τα βάσανά της ως Θρακιώτισσα: τον πρώτο ξεριζωμό των Θρακιωτών το 1913-1914 με την ίδια και την οικογένειά της να ζητούν προστασία από την φωτιά του Α’ Παγκόσμιου πολέμου στην Θεσσαλονίκη, τις βιαιοπραγίες των Βούλγαρων κομιτατζήδων και των Νεότουρκων. Θυμάται τον θάνατο της μητέρας της στην Σαλονίκη, την επιστροφή της εναπομείνασα οικογένειας το 1920 στην Ανδριανούπολη, την ύπουλη οικειοποίηση του μαγαζιού του πατέρα της από τον Τούρκο που του το είχε εμπιστευτεί το ‘13 κάτι που στοίχισε πολύ στον Κωνσταντή ο οποίος και πέθανε από τον καημό του αφήνοντας μόνες τις δυο γυναίκες να βιώνουν τα σκαμπανεβάσματα που τους επιφύλαξε η Ιστορία...
      Φεύγουν λοιπόν μα πριν φύγουν η βία που θα ασκήσει την ημέρα της αναχώρησης ο Ομέρ στην Γιασεμή θα την στοιχειώσει, θα την γεμίσει ντροπή και θα βαρύνει κι άλλο τα βήματά της που την βάζουν στην στράτα, στο διάβα της οποίας θα της ‘’αρπάξει’’ τελικά την γιαγιά της και θα της φέρει τον Ιούλιο του ’23 τον καρπό του βιασμού του Ομέρ...
     Η Γιασεμή μπαίνει λοιπόν στο διάβα δρόμων βροχερών... δρόμων που η ντροπή, η μοναξιά και οι αναστολές την περιμένουν και την αγγίζουν...

Κυριακή 18 Μαρτίου 2018

Ο ραφτάκος των λέξεων-Αντώνης Παπαθεοδούλου


‘’Απ’ότι κάλλη έχει ο άνθρωπος, τα λόγια έχουν τη χάρη να κάμουσι κάθε καρδιάν παρηγοριά να πάρει’’ 

    Μ’ αυτούς τους στίχους από τον Ερωτόκριτο του Β. Κορνάρου ο συγγραφέας Αντώνης Παπαθεοδούλου στολίζει την πρώτη σελίδα του υπέροχου βιβλίου «Ο ραφτάκος των λέξεων», προϊδεάζοντάς μας πως στις επόμενες σελίδες οι λέξεις και η ομορφιά τους θα πρωταγωνιστήσουν μαζί με τον ήρωά του.
     Και έτσι γίνεται καθώς ο ραφτάκος, ο ήρωας δηλαδή του κειμένου, και οι λέξεις υφαίνουν ένα μοναδικό, νοσταλγικό και τρυφερό παραμύθι που κάνει τον αναγνώστη να αγαπήσει και να παίξει με τις λέξεις και την ουσία τους.

     Ο ραφτάκος που ζει σε μια μικρή πόλη, τόσο μικρή που μοιάζει σαν χωριό, είναι ο μοναδικός που ασκεί σ’ αυτή το επάγγελμα του ράφτη. Όλοι μικροί και μεγάλοι ράβονται σε εκείνον. Είναι λοιπόν μοναδικός. Δεν τον κάνει όμως μόνο αυτό μοναδικό αλλά κυρίως ο τρόπος που ράβει τα ρούχα των πελατών του και πιο συγκεκριμένα το υλικό που χρησιμοποιεί για να ενώνει τα υφάσματα κατά την ραφή τους: η συνηθισμένη κλωστή απουσιάζει, στην θέση της χρησιμοποιεί λέξεις! Λέξεις επιλεγμένες από τον ίδιο από παραμύθια, ποιήματα, τραγούδια, εγκυκλοπαίδειες και λογοτεχνικά βιβλία που έχουν κατακλύσει το ραφταδικό του. Λέξεις που τις βάζει στην σειρά και δημιουργούν μοναδικά και πολύτιμα ρούχα.
     Έτσι όταν ράβει καλοκαιρινά ρούχα διαλέγει λέξεις που ανακουφίζουν την κάψα του καλοκαιριού: ίσκιος, κρύσταλλο, γάργαρο νερό. Ενώ για τα χειμωνιάτικα: λιακάδα, φλόγα, θράκα. Οι πελάτες του όταν φορούν τα ρούχα του νιώθουν δροσιά και ζέστη αντίστοιχα, νιώθουν την δύναμη των λέξεων... 
     Τα χρόνια όμως περνούν. Το χωριό γίνεται πόλη. Το επάγγελμα του ράφτη περνά στη λήθη. Η βιομηχανία και η μόδα παίρνουν το πάνω χέρι. Ο κόσμος πλέον επιλέγει για ρουχισμό τα τυποποιημένα που επιβάλει η μόδα και το στυλ της εποχής. Και ο ραφτάκος παύει να ράβει... Και ξεχνιέται απ’όλους.
     Ώσπου έναν βαρύ χειμώνα, που το κρύο και ο χιονιάς έπεσε πάνω από την πόλη και τους κατοίκους της και κανένα από τα ρούχα τους δεν μπορούσε να τους ζεστάνει, βγήκαν από τα μπαούλα τα ρούχα τα ραμμένα από τον ξεχασμένο ράφτη. Η θαλπωρή αυτών των ρούχων φέρνει στην μνήμη τους τον ραφτάκο που από εκείνη την στιγμή κι ύστερα πιάνει τα ραφτικά του κι αρχίζει να ράβει πάλι τα μοναδικά του ρούχα μαθαίνοντάς μας πως οι λέξεις έχουν την δική τους μοναδική δύναμη, μια δύναμη που μπορεί να ζεστάνει την ψυχή του ανθρώπου... να τον κάνει να νιώσει όμορφα... να τον κάνει να σταθεί στα πόδια του! 

Τρίτη 6 Μαρτίου 2018

Η αναλαμπή-Νίκος Θέμελης

     Κι ενώ στην «Αναζήτηση», στο 1ο δηλαδή βιβλίο, οι ήρωες δρούσαν στην Μικρά Ασία με την άνοδο των Νεότουρκων και την Καταστροφή ως ιστορικό υπόβαθρο και στην «Ανατροπή», στο 2ο βιβλίο, στην Οδησσό του Α’ Παγκόσμιου πολέμου και της Οκτωβριανής Επανάστασης, στην «Αναλαμπή», στο τρίτο και τελευταίο βιβλίο της σειράς του Νίκου Θέμελη, ο χρόνος δράσης παραμένει ίδιος με τον μόνο που αλλάζει να είναι ο τόπος καθώς η πένα του συγγραφέα τοποθετεί τους ήρωες στην Αθήνα των αρχών του 20ου αιώνα φτάνοντας έως και την δεκαετία του Μεσοπολέμου με την Μεγάλη Ιδέα και τον Διχασμό να πρωταγωνιστούν μαζί με τους ήρωες διαμορφώνοντας μάλιστα την ψυχοσύνθεση τους και παίζοντας καταλυτικό ρόλο στην πορεία της ύπαρξης τους. 

     Ο Διαμαντής, μεγαλέμπορος υφασμάτων με κατάστημα στην Αιόλου και η Αριστέα, η σύζυγος του, δέχονται την τελευταία μέρα του 1899 ένα απρόσμενο δώρο: ένα μωρό αφήνεται στην πόρτα του αρχοντικού τους. Την ταυτότητά του, που την γνωρίζει καλά ο Διαμαντής και ο Δημητράκης, την αποκρύπτουν σκόπιμα από την Αριστέα, η οποία αγκαλιάζει από την πρώτη στιγμή το μικρό αγοράκι, τον Στέφανο. Ο Στέφανος, που γεμίζει την ζωή του ζευγαριού, μεγαλώνει με αγάπη, φροντίδα και αρχές σύμφωνα με αυτές που αρμόζουν στα παιδιά της αστικής τάξης που ανήκει κι η οικογένειά του. Ο θείος του ο Δημητράκης βρίσκεται πάντα στο πλευρό του. Τον κάνει να αγαπήσει τα βιβλία, την παιδεία, την Ιστορία των προγόνων του. Τον κάνει να πιστέψει κι αυτός στην Μεγάλη Ιδέα...
     Κι ενώ τα χρόνια περνούν η οικογένεια Λέκκα βιώνει άλλοτε με τον θείο Χαράλαμπο την στοχοποίηση από τους Αντιβενιζελικούς κάθε που έρχονταν στην εξουσία, με τον Δημητράκη τον προβληματισμό για τον πνευματικό κόσμο, τον οποίο και μας τον συστήνει καθώς και την πλήρη απογοήτευση από την πλάνη της Μεγάλης Ιδέας που τον οδηγεί τελικά στην αυτοχειρία...

Κυριακή 4 Μαρτίου 2018

Οι Μοίρες-Αγγελική Δαρλάση

     Πάντα με σαγήνευε, για έναν ανεξιχνίαστο λόγο, η παράδοση που θέλει τις τρεις γυναίκες, τις Μοίρες, να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην διαμόρφωση της πορείας ζωής των θνητών. Η Κλωθώ που η μυθολογία θέλει να είναι η πρώτη από τις τρεις Μοίρες κι αυτή που αποφασίζει αν θα γεννηθεί ο κάθε άνθρωπος, αφού κλώθει το νήμα της ζωής, η Λάχεσις που το ξετυλίγει μοιράζοντας στους θνητούς τους κλήρους που θα τύχουν στον καθένα και η Άτροπος που το κόβει, όταν έρθει η ώρα, είναι για ‘μένα από τις πιο επιβλητικές μυθολογικές μορφές και η ιστορία τους εξάπτει την φαντασία μου δημιουργώντας στο μυαλό μου μαγικές εικόνες και στην ψυχή μου πολλά πολλά συναισθήματα. 

     Η αγαπημένη συγγραφέας Αγγελική Δαρλάση στη σειρά Ιστορίες Νεοελληνικής Μυθολογίας χρησιμοποιώντας έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο κάτι που, φυσικά, εντείνει την αίσθηση της προφορικής παράδοσης, μας κάνει να ξαναθυμηθούμε μύθους και λαϊκές παραδόσεις που τείνουν σιγά σιγά να εκλείψουν.